آشنایی با حکمرانی شبکه ای

حکمرانی به چه معناست؟ 

مفهوم حکمرانی ریشه در تاریخ سیاست دارد. اقتضائات شرایط جدید حاکمان را به بهره گیری از شکلهای جدید حکمرانی برانگیخته است. یکی از این اشکال جدید حکمرانی شبکه ای است.شرایطی که گذر از حکومت به حکمرانی را الزامی می کند؛ 

 اول ؛ تعداد درحال افزایشی از بازیگران خارج از مرزهای رسمی دولت، در فرآیند اداره کردن ورود پیدا کرده و این فرآیند بر شبکه های بازیگران بهم مرتبط از بخشهای عمومی، خصوصی و داوطلب به جای سلسله مراتبی که توسط دولت تعریف –میشود متکی است.–

دوم؛ سازمان درونی دولت، پیچیده تر و چندسطحی شده و توسط نهاده های زیرملی و فراملی مورد نفوذ قرار گرفته است(Thompson , 2005: 323)

اوصاف وتعاریف مختلفی برای حکمرانی ذکر شده است :

-حکمرانی مشترک 

-حکمرانی مدیریت دولتی جدید 

-حکمرانی خوب (بانک جهانی به کاربرده است ).

-حکمرانی به عنوان وابستگی متقابل بین المللی 

-حکمرانی سایبر نتیگ اجتماعی 

-حکمرانی اقتصاد سیاسی جدید 

-حکمرانی شبکه  ای 

همه این مفاهیم دارای ایده مشترک هستند که تعریف لیبرال کلاسیک از دولت غیر واقعی است .

                      

معرفی نرم افزار DoView؛ تدوین مدل منطقی برنامه های عمومی

 مدلهای منطقی برنامه های عمومی را می توان به شکل های مختلفی ترسیم و ارائه کرد. انواع شکل های ارائه شامل رایانه ای و غیر رایانه ای، در ادامه فهرست شده اند. در پایان برای نمایش Do viwe  توضیح بیشتری ارائه می گردد.  

ترسیم مدل­های منطقی بدون رایانه­ ها

برگه بزرگ کاغذ/ وایت برد

برگه ­های برچسبدار یا ایندکس کارت­ها

یک «دیوار جادویی»: پرده حمام پلاستیکی و اسپری کردن چسب­ها

 

بسته­ ی رایانه ه­ای استاندارد

بسته­های واژه­پرداز ورد

بسته ­های صفحه گسترده(مانند اکسل)

بسته ­های نمایش(مانند پاورپینت)

بسته ­های ترسیم(مانند CorelDraw)

نرم ­افزار مدیریت پروژه

 

بسته ­های تخصصی ارائه تصویری

Visio

بسته­ های تخصصی مدل منطقی

DoViewمدل منطقی ­ساز اینونت

دوویو(DoView) بسته ای تخصصی برای ترسیم مدلهای منطقی است. این بسته ابتدائاً برای ترسیم مدلهای منطقی زنجیره رهاوردها طراحی شده است اما می توان از آن برای مدلهای منطقی خط لوله استفاده کرد.

شاخص،ابزار گفتگوی خط مشی گذاری

واژه هایی چون شاخص ، معیار ، مولفه ، موازین و...را احتمالا شنیده اید. این کلمات نقش بی بدیلی در پژوهش های اجتماعی و پیوند بین علم و عمل ایفا می کنند. برای درک معنی دقیق این کلمات باید به مابه ازای آکادمیک آنها در زبان انگلیسی مراجعه کرد. حوزه ارزشیابی در مدیریت و سیاستگذاری عمومی یکی از جاهایی است که اساس و پایه آن  روی همین شاخص و شاخص سازی است. اگر قرار است مدیریت کلان و فرایند سیاستگذاری ما تغییرات عمده ای به خود ببیند ناچاریم که روی شاخص ها و تغییر آنها در جهت ایجاد ساختار مطلوب تمرکز مضاعفی داشته باشیم چرا که شاخص‌ها، ابزار گفتگو برای تعیین خط‌ مشی هستند، نه آنچه داده‌های آماری می‌نامند. دراین بین شاخص های آموزشی و شاخص های مربوط به آموزش عالی و علم و فناوری از جایگاه بسیار ویژه ای درجهت توسعه و پیشرفت یک کشور خواهند بود.                          

                                           

  شاخص کمیتی است که نماینده چند متغیر همگن می‌باشد و وسیله‌ای برای اندازه‌گیری و مقایسه پدیده‌هایی است که دارای ماهیت و خاصیت مشخصی هستند که بر مبنای آن می‌توان تغییرات ایجاد شده در متغیرهای معینی را در طول یک دوره بررسی نمود . منبع  بحث شاخص ها به طور کلی ذیل بحث کنترل و ارزشیابی در مدیریت مطرح می گردد  اما نباید وجهه شناختی و کانالی که شاخص هابرای شناخت پژوهشگران می سازند را نادیده انگاشت. شاخص‌ها به‌منزله‌ معیارهایی هستند که به وسیله آن‌ها می‌توان کمیت، کیفیت و یا سقوط یک موضوع را اندازه‌گیری کرد. از آنجا که بررسی و تجزیه و تحلیل موضوعات نیازمند اطلاعات مناسب است، شاخص‌ها اولین مجموعه اطلاعات در مورد یک موضوع را به دست می‌دهند و درواقع، اولین پل ارتباطی کارشناس با موضوع مورد نظر است. تأثیر گسترده شاخص‌ها در شناخت موضوعات و به تبع آن در ارزیابی و برنامه‌ریزی فعالیت‌های فرهنگی، ضرورت اهتمام و دقت کافی در تعیین شاخص‌ها را روشن می‌سازد. منبع

 

برای شناخت تفصیلی تر می توان به تقسیم و طبقه بندی های شاخص توجه نمود:

·        شاخص با توجه به میزان عینی بودن آنها به شاخص های کمی و شاخص های کیفی تقسیم می شوند. 

·        شاخص ها از منظر نگرش سیستمی نیز قابل تقسیم هستند. هر شاخص مربوط به مرحله ای از فرایند یک سیستم است. در این رویکرد، شاخص ها به  که تقسیم می شود به شاخص های درونداد، فرایندی، برونداد و پیامد ها تقسیم می گردند.

·        در مدیریت ذیل بحث کنترل نیز به شاخص ها توجه می گردد. شاخص ها دراین قسمت به دو نوع عملیاتی و عملکردی تقسیم می شوند. به طور کلی شاخص های علمکردی اهداف و شاخص های عملیاتی روش های رسیدن به آنها را مد نظر دارد. 

·        شاخص‌ها را از لحاظ سطح به شاخص‌های کلان و خرد و از لحاظ ارتباط با موضوع به شاخص‌های مستقیم و غیرمستقیم نیز طبقه بندی می گردند.

کتاب شاخص آموزش عالی

کتاب "شاخص آموزش عالی" به قلم آقای دکتر مقصود فراستخواه دانشیار موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی در ۸۲ صفحه، از سوی انتشارات موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی راهی بازار نشر شده است.

سیاستگذاری برای نظام علمی و آموزش عالی و از جمله سامان‌یابی کیفیت گسترش موزون و متوازن آن متناسب با نیازها و اولویت‌ها، مستلزم نهادینه شدن ارزشیابی و ممیزی مداوم وضع موجود و تحلیل شکاف‌ها در جهت نزدیک شدن به وضع مطلوب و مورد انتظار بویژه در تراز رقابت‌های جهانی و بین‌المللی است. به همین دلیل نیازمند شاخص‌های دقیق، منسجم وروزآمدی هستیم که در تدوین آن از یکسو رهیافت‌ها و تجارب جهانی، استفاده و از سوی دیگر شرایط بومی و ویژگی‌های ملی کشورمان ملحوظ شده باشد.

دراین کتاب بعد از یک مقدمه وارد بحث اصلی کتاب می شود. هدف اصلی کتاب آن است که مبنایی و کلیدی ترین شاخص های آموزش عالی را از میان شاخص های معرفی شده توسط دانشگاه ها، سازمان های دولتی و وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی جمع بندی نماید و آن را مبنای یک ارزشیابی واحد ملی قرار دهد. 

در تعریف شاخص کتاب اینگونه اشاره می کند که شاخص‌ها، مجموعه‌ای از آماره‌ها نشانگرهای کمی و کیفی است که وضعیت عوامل و مؤلفه‌ها و اجزای یک نظام را در ارتباط با محیط، در سطوح خرد و کلان و به صورت دقیق، شفاف و میان‌ذهنی، قابل اندازه‌گیری و بررسی می‌کند تا بتوان برمبنای آن‌ها، قادر به ارزشیابی و قضاوت شد.  ارزشیابی فرایند تهیه و گردآوری و ثبت منظم داده‌ها و اطلاعات و سنجش به منظور قضاوت در خصوص میزان مطلوبیت یک وضعیت مورد نظر براساس شاخص ها است.

.
در مقدمه ابتدا با رویکرد سیستمی برای طبقه بندی شاخص ها می پردازد که در آن شاخص های درون دادی، فرایندی، برون دادی و پیامدی از یکدیگر تفکیک می شوند. این طبقه بندی مبانی تحلیل شاخص های آموزش عالی قرار می گیرد. سپس بعد از بیان سابقه موضوع و فعالیت های پیشین درایران ، به طور مفصل روش تحقیق خود را بیان می دارد. ایشان متذکر می شوند که  چگونه از میان 860 نشانگر به دسته بندی چهار گانه شاخص ها و سپس بیان شاخص های کلید 28 گانه می رسند. روش تحقیق مورد استفاده روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش گروه بحث کانونی (FDG ) بوده است..

                                                                        

اخبار علم و فناوری اسفند ماه

دهه سرآمدی آموزش

                                

 

سند2030 و سوالاتی بی پاسخ

 در دو هفته گذشته سند ملی آموزش 2030 ایران رونمایی و موجب نگرانی جامعه علمی - آموزشی کشور شد. سوالاتی در این باره مطرح است که با استفاده از نوشته بسیار دقیق آقای محمد حسین محترم از مسئولین امر بخصوص وزیر علوم پرسیده می شود. 

اولاً سؤال این است چرا سند به این مهمی بدون هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی قبلی و حتی بدون حضور نهادهای تصمیم‌گیر، سیاست‌گذار و قانون‌گذار از جمله شورای عالی انقلاب فرهنگی و چهره‌های علمی کشور و خبرنگاران رونمایی شد و جزئیات آن منتشر نشده است؟

                                          

اهمیت یادگیری نظریه اعتباریات در تحول در علوم انسانی

تقریبا تمام کسانی که در مسیر تحول در علوم انسانی مقدار گام برداشته باشند می دانند که اولین کسی که نظریه اعتباریات را به صورت کلاسیک و مجزا مورد تامل و پژوهش خود قرار داده است، حضرت آیت الله علامه محمد حسین طباطبایی ^{رحمه الله علیه} بوده اند. نظر نگارنده آن است که نقطه ی عزیمت حرکت هماهنگ و جبهه ای در باب تحول در علوم انسانی برخلاف زعم بسیاری از عزیزان این عرصه تولید نظریه واحد علم دینی و علوم انسانی اسلامی نیست؛ چه اینکه چیزی که قرار است در ادامه حیات اسلام تولید شود، انتظار نظر واحد و کاملا هماهنگ قدری غیر منطقی به نظر می رسد؛ لذا این نقطه عزیمت در هماهنگی هرچه بیشتر در فهم هماهنگ از ابعاد و مبانی اعتبار سازی انسان ممکن است. از این رو آموزش نظریه اعتباریات یک هماهنگی شکلی در تولید علوم انسانی ایجاد می کند که اولا برخاسته از سنت فکری اسلامی خودماست و ثانیا  مسیر غایتمندی انسان به سمت هدف نهایی خلقتش، قرب الهی، را هموار می کند. در مورد ظرفیت های این نظریه حرف های بسیار خوبی بیان شده است که در زیر مروری بر فهرست این ظرفیت ها خواهیم داشت. این احصاء کامل نیست لکن راهنمای خوبی برای آشنایی با ظرفیت های نظریه اعتباریات خواهد بود.

اما چرا باید ظرفیت شناسی کرد؟

1-براساس نظریه اعتباریات انسان زمانی به سمت هدفی گام بر می دارد که آن هدف را به اعتبار ذهنی جزئی از من خود یا متعلق من خود به حساب آورده باشد. برای همین اولین دلیل لزوم آشنایی با ظرفیت های نظریه اعتباریات، مشاهده و تعریف مسائل رشته و موضوع تخصصی خود در قامت نظریه اعتباریات است. برای مثال شخصی روی مساله آموزش فعالیت دارد؛ اگر بداند که یادگیری انسان که یکی از مسائل اصلی این عرصه است در پرتو نظریه اعتباریات قابل تعریف و پیگیری است، بسیار مشتاق تر است که این نظریه را مطالعه و دنبال کند.

2-اصلی عقلانی است که استفاده از هر شی ای متاخر بر شناخت آن است. در نظریه اعتبار، این اصل با عنوان اعتبار متابعت از علم بیان می گردد. براساس همین اصل عقلانی مطالعه ظرفیت های نظریه اعتباریات باعث می گردد که خوانندگان و محققان در رشته های مختلف هم بهتر این نظریه را بخوانند و هم اینکه انتظارات خویش را از مطالعه ی آن تنظیم کنند؛ چه اینکه هم افراط و هم در تفریط در ظرفیت شناسی نظریه اعتباریات خسارت بار خواهد بود.

3- براساس نگاه علامه طباطبایی رحمه الله علیه جامعه اصالت دارد. این قضیه نظام اعتبار سازی انسانی را بسیار پیچیده و متکامل کرده است. برهمین اساس گفتمان سازی و ایجاد جامعه علمی حول یک نظریه به عنوان یک اصل پذیرفته شده در حرکت اجتماعی ما تلقی می گردد. لذا سومین فایده آشنایی با ظرفیت های نظریه اعتباریات آن است که می تواند زمینه را برای گفتمان سازی این نظریه فراهم کند.

                                         

ظرفیت اول؛, تکمیل طرح فلسفی حرکت انسان به سمت کمال

طرح فلسفی حرکت انسان به سمت کمال که با اسفار اربعه شناخته شده است، انسان فی الدنیا و در واقع انسان فی الاعتباریات را در نظر نگرفته بود، علامه طباطبایی رحمه الله علیه در مکتوبات خود این نکته را وارد کرده و نظام تحلیل خود را برهمین اساس بناکرده است. منابع پیشنهادی در زیر بیان شده اند.

منابع پیشنهادی؛

-کتاب "جامعه شناسی متعالیه"نویسنده؛ ابراهیم خانی

- مقاله"مقدمه ای بر فهم نظریه ی اعتباریات در بستر ریشه های نظری و ادوار حیات

علمی علامه طباطبایی رحمه الله علیه"نویسند گان؛ دکترمرتضی جوانعلی آذر، حجت الاسلام حسین سوزنچی، دکترحسن دانایی فر

ظرفیت دوم: وحدت بین حقیقت و اعتبار

            وحدت بین حقیقت  واعتبار یا هست ها و باید ها یا دانش و ارزش و.... عباراتی است که درباره این نقیصه ی سهمناک در نظام معرفتی غربی خبر می دهد و عده ای روشنفکران لیبرال سعی در ترویج این افکار بدون کنکاش درستی یا نادرستی آن و آگاهی از گستره تخریبی آن کرده اند.  علامه طباطبایی به طور واضحی این مساله مد نظر قرار داده است و براساس فلسفه اسلامی نظریه اعتباراتی ارائه داده است که درواقع هدف آن وحدت بین حقیقت و اعتبار است. وحدتی که مهم ترین عامل و زمینه برای تولید علوم انسانی اسلامی و مبارزه علمی با مبانی علوم غربی است.

منابع پیشنهادی؛مقاله 6 اصول فلسفه و روش رئالیسم

ظرفیت سوم: فهم کنش انسان

مهم ترین سوال علوم انسانی و اجتماعی آن است که انسان چگونه به انجام عملی وا داشته می شود سوالی که تحت عنوان "فلسفه یا نظریه کنش"(action theory) مطرح می گردد. نظریه اعتباریات با قبول اینکه کنش انسانی براساس علم و اراده(اختیار) او به ظهور می رسد، سعی دارد که ابعاد شناختی و گرایشی این بحث عظیم را روشن نماید. از این رو این نظریه و مطالعات بعدی و مکملی که اطراف آن توسط اندیشمندان بومی انجام می گیرد می تواند تا حد زیاد زمینه را برای رسیدن به نظریات بومی مدل سازی کنش انسانی و حتی نظریات اسلامی آن سوق دهد.

منبع؛رساله منامات و نبوات علامه طباطبایی با شرح حاج آقا رحیقی یا استاد سپهری

بازبینه ی سند راهبردی کشور درامور نخبگان

سند راهبردی کشور در امور نخبگان با تفویض اختیار به شورای معین شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 248 مورخ 11/07/1391 به تصویب رسیده است. این سند با با یک مقدمه و چهارفصل تدوین شده است. در فصل اول تعاریف و مفاهیم مرتبط با نخبگی، در فصل دوم،چشم انداز و اهداف کلان، فصل سوم،راهبردهای کلان اقدام های ملی و در فصل چهارم چهارچوب نهادی و الزامات اجرایی در نظام نخبگانی کشور پرداخته است. در ادامه گزارشی مختصر این سند و در پایان اصل سند پیوست شده است. 

                         

اجرا این سند در اصل برعهده ی بنیاد ملی نخبگان است. به طور کلی سند های راهبردی با دو سوال راهبردی مواجه خواهند شد. 
1-سوال های ناظر به کیفیت سند
2-سوال های ناظر به تحقق عملیاتی سند
در سوال های ناظر به کیفیت سند مواردی چون انسجام درونی سند، درستی ابعاد عملیاتی سند، درستی ابعاد نظری سند مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت.برای مثال بررسی این سند از حیث چرخه ی نخبگانی که در بیانات رهبر معظم انقلاب مورد تاکید قرار گرفته است، به نوعی سنجش و ارزیابی کیفیت سند تلقی می گردد. 
 در سوال های ناظر به کیفیت تحقق عملیاتی سند توجه می شود که مسئولیت های اجرایی و شاخص های عملیاتی به طور مشخص کدام اند و آیا آنها در محقق شده است یا نه؟ با مطالعه اولیه روند کلی سند، سوال های ناظر به کیفیت سند نمرات خوبی می گیرد. این نوشتار بیشتر ناظر به سوال هایی از سنخ دوم است و زمینه برای کنترل گذشته نگر این طرح فراهم می کند. 

مرور مختصر سند 

برای تحقق اهداف کلان، نظام نخبگانی 5 راهبرد کلان ترسیم شده است که به شرح زیر است: 
1-شناسایی و اهداف
2-توامندی سازی 
3-زمینه سازی برای اثرگذاری 
4-سیاستگذاری و مدیریت 
5-توسعه زیر ساخت های لازم 

مولفه های عملیاتی برای ارزیابی سوال های نوع دوم؛ 

مولفه های زیر از قسمت اقدام های ملی سند برداشت شده است و جهت ارزشیابی این سند مورد استفاده قرار می گیرد. 
1-بازنگری قوانین و مقرارت و سازوکارهای اعتباردهی و اعتبارسنجی جهت مشارکت فعال بخش غیر دولتی در شناسایی و هدایت جوامع نخبگانی 
بازبینه:آیا این بازنگری انجام شد؟ آیا این بازنگری منجر به نتیجه ی دلخواه شده است؟ 

شاخص ها و آمار های جدید علم و فناری ایران توسط آنکتاد

کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (UNCTAD: United Nations Conference on Trade and Development) که به اختصار آنکتاد نامیده می‌شود درسال ۱۹۶۴ میلادی با هدف یک پارچگی کشورهای در حال توسعه با اقتصاد جهانی تأسیس شد.گزارش زیر از کنفرانس آنکتاد ارائه شده است و شاخص های زیر برای آن مهم بوده است. 
1-تعداد ثبت نام کنندگان آموزش عالی 
2-تعداد شرکت های دانش بنیان 
3-نسبت دانشجویان دختر به پسر 
4-تعداد پارک های علم و فناوری 
5-میزان صادرات دانش بنیان 
6-شغل های ایجاد شده از طریق توسعه پارک های علم و فناوری

7-رتبه انتشارات علمی در جهان