تامین مالی دانشگاه های ایران
معضــل تامیــن مالــی دانشــگاه های ایــران همــواره یکــی از کلیدیتریــن مســائل رایــج در نظــام آمــوزش عالــی کشــور بــه شـمار مـیرود. کسـری بودجـه دانشـگاهها و گالیـه از ایـن اوضـاع نیـز بـه نطـق ثابـت روسـای دانشـگاهها و مسـئولین وزارت علـوم در مواجهـه بـا رسـانه ها تبدیـل شـده اسـت. لـذا امـروزه بایـد از مسـئولین وزارت علــوم پرســید بــرای رفــع ایــن معضــل چــه برنامــهای تــدارک دیده انــد؟
مســئولین آمــوزش عالــی کشــور بــرای حــل ایــن معضــل ســاده ترین راهکار یعنــی«خصوصی ســازی دانشــگاه ها»را انتخــاب کرده انــد. راهکاری کـه مهمتریـن بخـش آن در دریافت شـهریه از دانشـجویان، حمایـت از سیاسـت های دانشـگاه آزاد و حـذف کلمـه غیرانتفاعـی از مؤسسـات خصوصـی خلاصه می شـود. برخــی نیــز نــگاه متفاوتــی بــه ایــن قضیــه دارنــد.
زاهــدی، رئیــس کمیسـیون آمـوزش مجلـس اعتقـاد دارد وظیفـه دولـت تامیـن تمـام بودجـه دانشـگاه ها نیسـت و مراکـز آمـوزش عالـی کشـور بایـد بـا توجه بـه بسـترهای قانونـی، در راسـتای کسـب درآمـد تـلاش کننـد. همسـو بــا ایــن رویکــرد، ســتاری، معــاون علمــی رئیس جمهــور نیــز تغییــر مــدل اقتصــادی دانشــگاهها را ضــروری می دانــد. وی نیــز معتقــد اسـت درصـد قابل توجهـی از درآمـد دانشـگاهها بایـد از محـل فـروش فنـاوری، صنعـت و دانـش باشـد. جالب اسـت که سـالیان اخیر در ایران بیشـترین درآمد یک دانشـگاه دولتـی از قراردادهـای پژوهشـی و صنعتـی بیـش از 50 میلیـارد تومـان در ســال نبــود کــه بــه دانشــگاه تهــران مربــوط می شــود. رقمــی کــه بـرای سـایر دانشـگاههای کشـور بسـیار ناچیزتـر اسـت. بــه عنــوان نمونــه دانشــگاه اســتنفورد کــه در رتبه بنــدی تایمــز در جایـگاه دوم قـرار گرفتـه اسـت، بـا بهره منـدی از کمـک 200 میلیـون دلاری دولـت آمریـکا، سـالانه 4 میلیـارد دلار درآمـد دارد. از مقایسـه ارقـام مذکـور بـا بودجـه دولتـی 600 میلیـارد تومانـی دانشـگاه تهـران و درآمـد 50 میلیـارد تومانـی آن میتـوان دریافـت کـه نحـوه تأمیـن مالــی متفــاوت دانشــگاه های جهــان چــه تأثیــری بــر درآمــد آنهــا داشــته اســت.
بودجــه دانشــگاههای برتــر جهــان از طریــق 5 منبــع بودجــه عمومــی، فــروش خدمــات آموزشــی و پژوهشــی، شــهریه دانشـجویی، کمکهـای مردمـی )موقوفـات( و کمکهـای خارجـی تأمیــن میشــود. ایــن ســازوکار طــوری طراحــی شــده اســت کــه ا گــر دانشـگاه در یکـی از زمینههـا بـا مشـکل مواجـه شـود بـا فعالسـازی دیگـر زمینههـا، کسـری بودجـه خـود را جبـران خواهـد کـرد. بــه عقیــده برخــی کارشناســان تنهــا راه کارآمــد کــردن نظــام فعلــی آمــوزش عالــی و برونرفــت از منجــاب کســری بودجــه در اتخــاذ رویکـرد عـدم وابسـتگی مالـی دانشـگاه بـه دولـت نهفتـه اسـت و نـه خصوصیســازی و دریافــت شــهریه از همــه دانشــجویان. منبع
