رشد واقعی علمی؟
یکی از دغدغه هایی که صاحبنظران و عالمان عرصه علمی کشور را به خود مشغول کرده، این است که چند برابر بودن رشد علمی کشور نسبت به متوسط جهانی و رتبه ی و جایگاه 16 در تولید علم تا به چه میزان واقعی است؟
کلیپ زیر نمونه ای است که به این دغدغه پرداخته است.
مشاهده کلیپاین کلیپ ابتدا توضیح می دهد که بین تولید علم کشورها و توسعه یافتگی آنها رابطه مستقیم وجود دارد. سپس اشاره می کند که نرخ تولید علم ایران نیز بسیار خوب است لکن بخاطر اشکال در مدیریت دانش و اتصال آن با صنعت، اثرگذاری کمتری در پیشرفت کشور دارد. به طوری که مسائل اکثر پژوهش های ما، مسائل کشورهای توسعه یافته است و در قالب مشکلات جامعه ایران طرح ریزی نشده اند.
سپس در اینکه شاخص تعداد کمی مقالات آیا دال بر رشد علمی است, تشکیک وارد می کند. و بیان می دارد شاید این شاخص، شاخص خوبی برای سنجش رشد واقعی علمی نیست. به عنوان جایگزین، شاخصی کیفی پیشنهاد می دهد که همانا میزان ارجاع به مقالات است.
شاخص رشد واقعی علمی چیست؟
شاخص اولی همان طور که در کلیپ مشاهده نمودید، یک شاخص کمی و ظاهری است و کاری با کیفیت مقالات ندارد. شاخص دومی که شاخص کیفی تلقی می گردد نیز هرچند کیفیت مقالات را تا حد زیادی تضمین می کند ولی هنوز نمی توان یقین داشت که مقالات مسائل بومی ما را حل می کند.
بنابراین پیشنهاد این است که بجای اینکه شاخص هایی برای کلیت مقاله بدهیم، ابتدا از مساله و مساله شناسی ، کیفیت و فایده آن پرسش کنیم . بر همین اساس شاخص نافعیت مقالات پیشنهاد داده می شود که کارساز تر از دو شاخص معرفی شده، خواهد بود. در اسلام نسبت به نافعیت علم تاکیدات بسیاری می بینیم به طوری که در تعقیبات نماز عصر می خوانیم «الهم انی اعوذ بک من علم لا ینفع» یعنی خدایا من به تو از علم که سود نبخشد، پناه می آورم.دکتر حسین مطیع در کتاب"علم نافع در قرآن و احادیث" این بحث را به خوبی تحقیق نموده اند.
